قناعت و ثروت در نگاه امام علی علیه‌السلام. حضرت علی بارها فرموده‌اند: «القَناعَةُ مالٌ لا یَنفَدُ» قناعت ثروتی است که پایان نمی‌پذیرد. امام، قناعت را نه‌فقط یک فضیلت فردی، بلکه پایه‌ای برای عدالت اجتماعی و انسانی می‌دانست. او در زندگی شخصی خود با وجود قدرت و اختیار کامل به ساده‌ترین لباس و غذا قانع بود، اما بیشترین حمایت را از یتیمان، بی‌پناهان و نیازمندان می‌کرد. ما چگونه ایم؟ چمران میگفت هر کس بگوید نمی‌شود اشتباه می‌کند. --- من میگویم. چنین کسی گول شیطان را خورده است. **۱. قناعت در خانواده و ساده‌زیستی در خانه حکومت** امام علی در خانه خود، همراه با حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام، نمونه‌ای بی‌نظیر از زندگی بر پایه قناعت، کمک متقابل، مسئولیت‌پذیری و پرورش فرزندان با روحیه عدالت و بندگی خدا ارائه داد. فرزندان او مانند امام حسن و امام حسین (علیهم‌السلام) نیز همین مشی را در پیش گرفتند. ما چقدر دنبال این الگو حرکت کردیم؟ ساده‌زیستی او در خانه خلافت در کوفه، همانند دوران فقر در مدینه بود. خانه‌اش بدون تجمل، غذایش نان و نمک، و لباسش لباس مردم عادی بود. او هرگز خود را جدای از مردم ندانست. --- ۲. قناعت و عدالت در محله و جامعه وقتی حضرت علی ع والی شهرها را انتخاب می‌کرد، از آن‌ها می‌خواست که: از تجمل دوری کنند. مانند ضعیف‌ترین مردم زندگی کنند. و اگر چیز زیادتری برای خود برداشتند، بازگردانند. در نامه به مالک اشتر، فرمود: «ای مالک، باید محبوب‌ترین کارها نزد تو، کاری باشد که در آن عدالت بیشتر و رضایت مردم گسترده‌تر باشد.» او عدالت را از خود و نزدیک‌ترین افرادش آغاز کرد. --- ۳. الگوی قناعت و عدالت در شهر و حکومت اسلامی در دوران حکومتی که الگوی خود را حضرت علی (ع)، می‌پندارند با وجود نبود ثروت زیاد و جنگ های تحمیلی و تحریم و فقر، بسیاری از مردم توانستند به زندگی آرام، توأم با امنیت و عدالت برسند، چون طبق فرموده امام: فساد اقتصادی را باید ریشه‌کن کرد. باید مالیات‌ستانی را بر پایه عدالت قرار داد. باید بیت‌المال را عادلانه تقسیم کرد. بین عرب و عجم، سفید و سیاه، زن و مرد، تبعیضی قائل نشد. ما داریم با مهمانان افغانستانی چه میکنیم؟ این مدل حکومتی نشان می‌دهد که اگر حاکم قانع، پاک‌دست، و خداشناس باشد، جامعه نیز به عدالت و رفاه می‌رسد، حتی اگر منابع محدود باشد. مشکل این است که مردم باید بدانند که باید به کسی رای بدهند که فقیه و مجتهد باشد. اسلام شناس واقعی می‌دهند چه وقت کدام نظر نظر شارع مقدس است --- ۴. قناعت و عدالت در سطح جهانی – آرمان نهایی شیعه امیرالمؤمنین این پیام را به روشنی بیان می‌کرد که همه انسان‌ها حق حیات، عدالت، امنیت، و کرامت دارند پیام معصومین و اسلام به والیان و حاکمان این است: > «مبادا بگویی من فرمانده‌ام، پس حکم می‌کنم و آنان فرمان می‌برند. زیرا این فساد در دل می‌آورد و دین را تباه می‌کند... مردم یا برادر دینی تو هستند یا همانند تو در آفرینش.» اگر همه حکومت‌ها با چنین نگاهی به انسان، به قناعت و عدالت پایبند باشند، دیگر: منابع جهان عادلانه توزیع می‌شود. رفاه چند کشور، باعث فقر کشورهای دیگر نمی‌شود. زمین نابود نمی‌گردد. جنگ‌ها برچیده می‌شود. --- آیا منابع زمین برای همه کافی است؟ پاسخ امام علی: بله، اگر عدالت و قناعت باشد. امام علی علیه‌السلام می‌فرمود: «لولا حضور الحاضر و قیام الحجة بوجود الناصر، وما أخذ الله على العلماء أن لا یقارّوا على کِظَّةِ ظالمٍ و لا سَغَبِ مظلومٍ، لألقيتُ حبلها على غاربها» اگر نبود مسئولیتی که خدا بر دوش ما گذاشته که شکم ظالمان پر باشد و مظلومان گرسنه، هرگز خلافت را نمی‌پذیرفتم. در خطبه سوم نهج البلاغه که به «خطبه شقشقیه » معروف است، آمده است: «اما و الذی فلق الحبة و برا النسمة، لو لا حضور الحاضر و قیام الحجة بوجود الناصر و ما اخذ الله من العلماء الا یقاروا علی کظة ظالم و لا سغب مظلوم لالقیت حبلها علی غاربها و لسقیت آخرها بکاس اولها ...» که خلاصه معنایش، این است: سوگند به آن کس که دانه را شکافت و بشر را آفرید، اگر بواسطه یاری و استقبال مردم حجت بر من تمام نمی شد و اگر نبود پیمانی که خداوند از عالمان گرفته تا در برابر سیری ظالمان و گرسنگی ستمدیدگان ساکت نمانند، هرگزاین حکومت و خلافت را نمی پذیرفتم این سخن نشان می‌دهد که از نگاه امام علی: فقر نتیجه بی‌عدالتی است، نه کمبود منابع. اگر عدالت اجرا شود، نه‌تنها همه انسان‌ها خانه و زندگی آرام خواهند داشت، بلکه همگان طعم کرامت، تفریحات سالم وورزش و مسافرت، و علم و لذت را می‌چشند.